Het nieuwe Wetboek van vennootschappen en verenigingen (hierna: WVV) wijzigt niet alleen grondig het vennootschapsrecht, ook de VZW wordt geconfronteerd met verscheidene belangrijke wijzigingen. Leden van een VZW, dan wel zij die de ambitie hebben om er een op te richten, zijn er dan ook bij gebaat om voornamelijk Boek 9 van het WVV grondig onder de loep te nemen. De oude regels van de vzw-wet van 1921 zijn immers grotendeels achterhaald.

Deze nieuwbrief tracht zowel louter geïnteresseerden, als leden en bestuursleden van een VZW wegwijs te maken in de nieuwe omwentelingen met specifieke aandacht voor de statutenwijziging, waarmee elke reeds bestaande VZW geconfronteerd zal worden.

1. Wat is dat een VZW?

Artikel 1:2 WVV omschrijft een “vereniging” als een overeenkomst tussen twee of meer personen die een belangeloos doel nastreven, waarbij er enkel aan dat belangeloos doel (on)rechtstreeks vermogensvoordelen mogen worden uitgekeerd.

Deze definitie wordt verder gespecificeerd door artikel 9:1 WVV dat stelt dat een “VZW” een vereniging is met rechtspersoonlijkheid, waarbij de leden in hun hoedanigheid van lid niet aansprakelijk zijn voor de verbintenissen die de VZW aangaat.

Het is op dit punt dat de VZW zijn nut bewijst. In tegenstelling tot een loutere feitelijke vereniging, zijn de leden van een VZW immers niet mee gehouden tot de verbintenissen van de VZW zelf.

Eén van de belangrijkste wijzigingen van het WVV is dat een VZW nu gekwalificeerd wordt als een onderneming. Dit brengt belangwekkende gevolgen met zich mee nu het gehele ondernemingsrecht hier nu op van toepassing wordt. Een VZW kan zo ook failliet verklaard worden.

Nog een belangrijke wijziging is dat het geoorloofd wordt om winst te maken middels commerciële activiteiten. Het blijft evenwel niet toegelaten om deze winst vervolgens aan de leden rechtstreeks, dan wel onrechtstreeks uit te keren. Enkel het statutair bepaald belangeloos doel mag hiervan profiteren. Uiteraard blijven de huidige uitzonderingen evenwel van toepassing die het mogelijk maken om bijvoorbeeld een wedde uit te keren aan een werknemer van de VZW of de onkosten van een bestuurder te vergoeden.

Op fiscaal vlak doet deze wijziging evenwel knipperlichten afgaan. De fiscus vereist nog steeds dat de commerciële activiteiten ondergeschikt zijn om uit het vaarwater van de vennootschapsbelasting te blijven. Dit wordt dan ook een bijzonder aandachtspunt!

Het nieuwe WVV vormt daarnaast ook drie nieuwe categorieën van VZW’s:

a) Een micro VZW

Overschrijden niet meer dan 1 van de volgende criteria gedurende 2 opeenvolgende boekjaren:

• Jaargemiddelde van het aantal werknemers: max 10 voltijdse equivalenten
• Jaaromzet (excl. BTW): max. 700.000 EUR
• Balanstotaal: max. 350.000 EUR

b) Een kleine VZW

Overschrijden niet meer dan 1 van de volgende criteria gedurende 2 opeenvolgende boekjaren:

• Jaargemiddelde van het aantal werknemers: max 50 voltijdse equivalenten
• Jaaromzet (excl. BTW): max. 9.000.000 EUR
• Balanstotaal: max. 4.500.000 EUR

c) Een andere dan een kleine VZW

Overschrijdt meer dan één van de criteria van een kleine VZW.

 

Dit onderscheid laat zich vooral voelen bij de financiële verplichtingen, waaronder de jaarrekening.

 

2. Hoe gaat u van start?

Ook voor wat betreft de formaliteiten bij de oprichting van een VZW zijn er enkele bijzondere aandachtspunten.

Het nieuwe WVV maakt het mogelijk om al een VZW op te richten vanaf 2 leden. U moet dus niet langer met 3 zijn.

De oprichtingsakte dient u binnen de 30 dagen na de oprichtende algemene vergadering neer te leggen op de voor u bevoegde griffie van de ondernemingsrechtbank. Deze territoriale bevoegdheid hangt af van de maatschappelijke zetel van de VZW. De griffie houdt deze akte vervolgens bij in uw verenigingsdossier.

Naast de griffie van de plaatselijke ondernemingsrechtbank, dient u uw VZW ook in te schrijven in het rechtspersonenregister van de Kruispuntbank voor Ondernemingen. U zal als onderneming nu  immers ook een ondernemingsnummer moeten dragen.

Ook in het nieuwe UBO-register weten ze graag wie u bent. Hierin dienen onder meer de stichters, vertegenwoordigers en leden van het bestuur vermeld te worden.

Tot slot dient elke VZW natuurlijk ook statuten op te maken. Dit kan zowel onderhands, als middels de tussenkomst van een notaris.

Het belangeloos doel van uw VZW dient u hierin specifiek te omschrijven, evenals de activiteiten die u tot voorwerp zal hebben om dit doel te begunstigen. Daarnaast dient u ook aandachtig en volledig het adres van de zetel van de VZW te vermelden en het Gewest waarbinnen u valt. Zo wordt immers o.a. de bevoegde ondernemingsrechtbank bepaald. Tot slot dienen de statuten onder meer ook de rechten en plichten van de leden te vermelden. Deze kunnen dus niet vermeld worden in het intern reglement.

 

3. De algemene vergadering

Elke VZW dient daarnaast ook een algemene vergadering te installeren. Deze dient niet langer 1 lid meer te bevatten dan het bestuur. Ook heeft elk lid een gelijk stemrecht, tenzij de statuten hier anders over beslissen.

U dient een termijn van minimum 15 dagen te respecteren tussen de oproeping en de algemene vergadering in plaats van 8 dagen.  

Net zoals bij vennootschappen bestaat ook hier het onderscheid tussen een gewone algemene vergadering over onder meer de goedkeuring van de jaarrekening, en een buitengewone algemene vergadering bij een statutenwijziging.

 

4. Het bestuur

De VZW wordt verder bestuurd door een “bestuur” of “bestuursorgaan”, welk niet meer verplicht wordt om telkenmale fysiek samen te komen. Indien de statuten het toelaten én er bij éénparigheid wordt beslist, kan u nu ook schriftelijk beslissen.

Het bestuur is minstens met 3, tenzij de VZW slechts 2 leden telt. In dat geval vervalt wel de doorslaggevende stem.

Bestuurders kunnen voor hun functies binnen de VZW ook hun woonplaats kiezen op de zetel van de VZW, voor zover deze mogelijkheid wordt voorzien in de statuten.

Voor wat de dagdagelijkse, minder belangrijke taken betreft of de spoedeisende zaken kan een dagelijks bestuur worden aangesteld.

Zowel de bestuurders, als de dagelijks bestuurders kunnen verder aansprakelijk worden gesteld. Bij een lichte fout of onachtzaamheid wordt deze aansprakelijkheid nog beperkt naargelang de omzet van de VZW. Voor zware fouten zijn ze echter onbeperkt aansprakelijk.

 

5. Financiële verplichting

Zoals reeds vermeld, hangt de grootheid van de financiële verplichtingen vooral af van de categorie van de VZW: micro, klein of andere dan klein.

Micro en kleine VZW’s kunnen gebruik maken van beperktere jaarrekeningen. Zij dienen deze neer te leggen op de griffie van de ondernemingsrechtbank. Andere dan kleine VZW’s dienen een uitgebreide jaarrekening neer te leggen bij de Nationale Bank. Deze worden overigens ook verplicht om één of meer commissarissen aan te stellen voor de controle van hun jaarrekening.

Even was er ook sprake dat VZW’s een giftenregister moesten aanleggen voor giften van en naar het buitenland. Dit voorstel werd evenwel voor onbepaalde tijd aan de kant geschoven.

 

6. Wanneer moet u wat in orde brengen?

Tot slot rest de belangrijkste vraag van deze hele wetswijziging: tegen wanneer dient u wat in orde te brengen?

VZW’s die vanaf 1 mei 2019 zijn opgericht, vallen automatisch onder de nieuwe regelgeving. Hun statuten dienen dan ook direct op basis van de nieuwe wet te worden opgemaakt.

Voor bestaande VZW’s wordt er voorzien in een gelijkmatige overgangsregeling. Uiteindelijk zal evenwel elke bestaande VZW zijn statuten dienen aan te passen.

De dwingende bepalingen van het WVV worden automatisch van toepassing op 1/01/2020, ook ingeval u dan uw statuten nog niet zou hebben aangepast.

Deze dwingende bepalingen bevatten:

• Alle bepalingen in verband met de oprichting en de algemene identificatie van de VZW
• Voor wat betreft de algemene vergadering: de oproepingstermijn, de verplichte genodigden, de extra bevoegdheden, het quorum en geen punten behandelen buiten de agenda
• Voor het bestuur: de vaste vertegenwoordiger voor rechtspersoon-bestuurder, geen doorslaggevende stem bij tweehoofdig bestuur, algemene vertegenwoordigingsbevoegdheid enkel voor bestuurders en belangenconflictregeling
• Verruimde bevoegdheid voor dagelijks bestuur
• Wijziging zetel door bestuursorgaan, tenzij uitgesloten door statuten
• Coöptatie van bestuurders, tenzij uitgesloten door statuten
• Schriftelijke besluitvorming in bestuur, tenzij uitgesloten door statuten
• Keuze van woonplaats bestuurder als voorzien in statuten
• Volmacht tussen bestuurders onderling als voorzien in statuten
• Opmaak intern reglement als voorzien in statuten

Uiteindelijk dient uiterlijk op 1/01/2024 elke reeds bestaande VZW zijn statuten aangepast te hebben.

Indien u voor die datum om een andere reden reeds uw statuten zou aanpassen, dient u dan ook in één keer uw statuten te conformeren aan de nieuwe wetgeving.

Voor een statutenwijziging dient u een buitengewone algemene vergadering bij elkaar te roepen. Dit kan op initiatief van het bestuur of op verzoek van 1/5 van de leden. De oproeping dient nauwkeurig de vooropgestelde wijzigingen op te sommen. Ze gebeurt ten minste 15 dagen voor de algemene vergadering zelf. Indien 2/3 van de leden aanwezig zijn, kunnen de statuten gewijzigd worden. Indien er minder leden aanwezig zijn, moet de algemene vergadering minstens 15 dagen nadien opnieuw worden georganiseerd en dan kan er gestemd worden ongeacht het aantal aanwezigen. Een wijziging kan enkel worden doorgevoerd bij een 2/3 meerderheid. Indien u ook uw belangeloos doel of voorwerp wenst te wijzigen, is echter een 4/5 meerderheid vereist.

Zowel bij de wijziging van uw statuten, als de oprichting van een nieuwe VZW of indien u geconfronteerd wordt met een mogelijke bestuurdersaansprakelijkheid, kan u te raden komen bij ons kantoor. Wij garanderen u een doelgerichte aanpak op maat van uw VZW. Wij staan zowel de VZW zelf, als haar individuele leden bij in buitengerechtelijke en gerechtelijke procedures.

Eline Smits 

 

 

---

Copyright © 2019 Mattijs Voet & Co Overname zonder schriftelijke toestemming is verboden.
Disclaimer Deze gratis nieuwsbrief is bedoeld als bron van informatie. De nieuwsbrief beoogt op geen enkele wijze de volledigheid en kan niet worden gelezen of gebruikt als advies. Hoewel de auteurs de grootste zorg besteden aan hun teksten, kan op geen enkele wijze enige aansprakelijkheid voortvloeien uit de inhoud van de nieuwsbrief.